Je kind een gezond voedingspatroon proberen aan te leren in de 21ste eeuw is geen makkie. Je lijkt het soms op te moeten nemen tegen de boze buitenwereld waar suikers en ongezonde vetten hoogtij vieren en je kinderen overal geconfronteerd worden met kleurrijke zakjes, pakjes, snoepjes, ijsjes , chips etc. Hoe pak je het aan om toch een gezonde basis aan te leren in het voedingspatroon van je kinderen?
In de huidige tijd wordt er steeds meer nadruk gelegd op digitalisering, individualisering en globalisering bij het leren van kinderen. Kinderen moeten goed uitgerust zijn om zelfstandig afgewogen keuzes te kunnen maken in de snel veranderende wereld. Vaardigheden zoals kritisch denken, samenwerken, probleemoplossend vermogen, creativiteit en informatievaardigheden (21st century skills)worden hierbij belangrijk geacht. Dit zijn andere vaardigheden dan die jij vroeger misschien zelf als ouder op school geleerd hebt waarbij de nadruk lag op het ‘stampen’ van kennis en feiten.
De nieuwe intelligentietesten zoals de WISC-V (Wechlser, 2014) zijn gebaseerd op de theorie die uit gaat van de 'crystallized intelligence' en ‘fluid intelligence’ (Horn & Cattell, 1966). De zogenaamde uitgekristalliseerde intelligentie ('crystallized intelligence') is de totale kennis en vaardigheden die je tijdens je levensloop opdoet en wat je deels aangeleerd krijgt door je omgeving. Deze kennis neemt toe naarmate je ouder wordt. Hiernaast is ook de vloeibare intelligentie (‘fluid intelligence’) belangrijk. Vloeibare intelligentie houdt in dat een individu in staat is om zelfstandig abstract te redeneren, problemen kan oplossen en patronen en verbanden kan ontdekken en doorzien. Hé dit zijn deels de 21ste eeuw vaardigheden waar we het hierboven over hadden. De vloeibare intelligentie wordt als meer aangeboren vaardigheden beschouwd en neemt af naarmate je ouder wordt (vanaf 30-40 jaar). Oeps dat is als ouder van boven de 30 confronterend….Beide vormen van intelligentie zijn met elkaar verbonden en geven gezamenlijk de maat voor algemene intelligentie aan.
Bij het aanleren van nieuwe kennis en dus ook een gezond voedingspatroon is het belangrijk om beide vormen van intelligentie aan te spreken. Maar hoe doe je dat?
Kinderen leren door (imitatie van) hun omgeving. Jij bent als ouder het grote gezonde voorbeeld voor je kinderen en het is dus erg belangrijk dat je het goede voorbeeld geeft. Bij jonge kinderen is het vooral de directie omgeving (de primaire opvoeders) die de grootste invloed heeft bij het aanleren van nieuw gedrag. Zowel het formele leren (zaken uitleggen) als het informele leren (jouw voorbeeld gedrag) zijn hierbij belangrijk. Vertel dus over gezonde voeding en wees zelf het grote gezonde voorbeeld voor je kinderen én pubers. Dit zijn allebei vormen van het aanleren van 'crystallized intelligence'.
Probeer je kinderen (en pubers) zoveel mogelijk te betrekken bij jullie gezonde voedingspatroon. Wat zijn de voor- en eventuele nadelen? Waarom maken jullie bepaalde voedingskeuzes? Door kinderen te betrekken en zaken uit te leggen wordt hun betrokkenheid vergroot (belangrijke factor om tot leren te komen) en geef je ze achtergrondkennis waarop zij (later) hun voedingskeuzes op kunnen baseren. Je zorgt dat ze voldoende kennis hebben waarop zij hun keuzes kunnen baseren in de snelle wereld om zich heen (‘fluid intelligence’). Laat je kinderen actief nadenken, leer ze om zelf wel afgewogen beslissingen te maken en ga nieuwe uitdagingen als gezin met elkaar aan. Juist het zelf en/of samen ontdekken van nieuwe kennis (nieuwe groenten, eetgewoontes in andere landen, op bezoek bij een biologische boer), routines (bijvoorbeeld groene smoothies introduceren) en vaardigheden (wegen van voedingsmiddelen voor recepten) zijn goed voor de ‘fluid intelligence’ van jong en oud binnen het gezin. Het exploreren van nieuwe kennis zorgt ervoor dat je brein actief blijft, uitgedaagd wordt en zich focust op het aanleren van nieuwe zaken in de snelle en altijd veranderende 21ste eeuw.
De wereld wordt steeds mondiger en jouw kinderen en pubers dus ook. Geef ze daarom voldoende gezonde bagage mee waarmee zij zich kunnen redden in de maatschappij met logisch redeneren en ook kunnen uitleggen aan anderen waarom zij bepaalde keuzes maken. Kinderen kunnen zaken vaak veel beter uitleggen dan je denkt. Dit is een combinatie van 'crystallized intelligence' en ‘fluid intelligence’.
Om te voorkomen dat (oudere) kinderen het idee hebben dat het gezonde voedingspatroon hun opgelegd wordt, is het ook belangrijk om de input van je kinderen en pubers te vragen. Geef ze een stukje autonomie. Wat vinden zij belangrijk? Wat vinden zij lekker en welke regels hanteren jullie op school, met vriendjes/vriendinnetjes, sportclubs, familie etc.? . Kijk waar je eventueel samen tot een compromis kan komen en welke zaken jullie echt niet willen. Houdt ook voor de kinderen en pubers het 80% (gezond) en 20% procent (iets minder gezond) principe in je achterhoofd en kies voor die 20% dan eventueel buitenshuis voor iets minder gezonde zaken.
And last but not least! De invloed van social media is ook niet te onderschatten. Bekijk hoe jjj als ouder inzicht kan krijgen in het online gedrag van je kinderen en pubers met oprechte interesse en zonder afkeurend of gefrustreerd over te komen. Ga hierover een open gesprek aan (zonder vooroordelen) waarin ieder zich gehoord voelt. Als dat geen grote uitdaging voor de 21ste eeuw ouder is…
Heeft gezonde voeding al een poos jouw interesse? Gezond(er) leven, het ontwikkelen van jezelf? Zou je hier graag een sturende rol in willen hebben en de volgende generatie op het juiste spoor zetten? Dan is onze part-time opleiding tot Better Health Kindervoedingscoach misschien wel iets voor jou! Je vindt alle informatie hier.
Bronnen:
Diamond, A. (2013). Executive Functions. Annual Review of Psychology, 64, 135-168.
Horn, J. L., & Cattell, R. B. (1966). Refinement and test of the theory of fluid and crystallized general intelligences. Journal of Educational Psychology, 57(5), 253-270.