Gezonde Slaap, de basis van alles

En de oplossing voor de meeste problemen
H eb jij wel eens drie dagen zonder slaap gedaan? Hopelijk niet, en als het wel zo is dan weet je dat er een heleboel zaken in het leven zijn waar je een stuk gezonder van wordt als je het een poosje laat staan: chocoladepasta, chips, Netflix, je telefoon, brood, eten (lang leve het intermittent fasting). Slaap is daar echter niet een van. Lees hier waarom het zo belangrijk is en wat de sleutel is tot een diepe ontgiftende slaap...
Sylvie tittel tuqwhquaco0 unsplash

Heb je net als wij ook kleine kinderen en de vaak bijbehorende gebroken nachten, dan weet je wat een gebrek aan slaap te­weegbrengt. Het was niet voor niets een beproefde martelmethode in de Tweede Wereldoorlog.
 

Het feit dat je lijf als je je best doet heus wel een paar dagen zonder slaap kan (hallo studententijd), wil niet zeggen dat het geen gevolgen heeft. Tijdens de rechtszittingen na het overlijden van Michael Jackson waren er doktoren die het slaapgebrek van de zanger als cofactor van zijn overlijden beargumen­teerden. Het verdovingsmiddel waarmee hij zich lange tijd liet inspuiten tegen de slapeloosheid was weliswaar genoeg om de zanger in een oppervlakkige slaap te krijgen, maar de diepe REM-slaap die je als mens nodig hebt om écht uit te rusten en aan je gezondheid te werken werd hier niet mee bereikt. En dat brengt ons bij de titel van deze trede: Gezonde slaap, de basis van alles. Voor een leven vol geluk zonder gezeur en gedoe is een goede, diepe nachtrust essentieel. Waarom? Tij­dens je slaap zet jouw lijf de hulptroepen aan het werk en wordt er flink gewerkt aan de hormoonproductie, je immuunsys­teem, celregeneratie, schoonspoelen en opruimen. Slaap is een ongekende (en on­dergewaardeerde) heler van de bovenste plank. Het maakt alle verschil in jouw energie-level en gevoel van welzijn. 

Als je ziek bent ga je niet voor niets naar bed en slapen, slapen en nog meer slapen. En ook de uitdrukking ‘er een nachtje over slapen’ komt ergens vandaan. Je bent de dag erna een stuk frisser en beter in staat om die belangrijke beslissing te nemen.

Hoe komt dat?


In 2013 toonde wetenschappelijk onder­zoek voor het eerst officieel aan dat onze hersenen ook een lymfatisch systeem hebben. Onze generatie artsen heeft in de schoolbanken niet anders geleerd dan dat er geen lymfevaten in onze schedel aanwezig zijn, maar dit blijkt achterhaald.

Er is wel degelijk een lymfatisch systeem in ons brein aanwezig, en het is bijzonder actief terwijl we slapen. Niet als we wakker zijn, want dan is ons brein druk met het verwerken van informatie. ‘s Nachts gebeurt er heel wat anders en wordt er vooral gereinigd. Dit werkt doordat je hersencellen tijdens het slapen maar liefst zestig procent in volume afnemen, waardoor er meer ruimte vrijkomt tussen de cellen en het breinvocht kan stromen. Zo kan het hersenvocht de afvalstoffen en dode cellen efficiënter verwijderen. Het toilet in je brein, hoe ingenieus is dat?
 

7 uur minimum

Maar… dit fantastische toilet spoelt alleen door als je in diepe slaap bent. In je vierde en vijfde REM-slaap om precies te zijn. Deze bereik je een stuk moeilijker als blauw licht de productie van je slaaphormoon heeft verstoord. En dan kun je na het checken van je Instagram account of die leuke film wel prima in slaap vallen, maar het is dan een stuk moeilijker met minder slaaphor­moon in je systeem om zo diep te slapen dat je zonder problemen aan die vierde en vijfde REM-slaap toekomt.

Hoe dieper je slaapt, hoe groter de kans dat je langer slaapt, want je hebt minstens zes uur nodig om die diepe REM-slaap te bereiken. Vandaar ook dat zeven uur een absoluut minimum qua slaap is. Het krimpproces om je hoofd te laten ontgif­ten treedt pas na en vanaf zes uur slaap in werking! Daarom voel je je na gebroken nachten ook zo verdwaasd en sjok je als een zombie rond: je hoofd heeft zich letterlijk niet kunnen legen. Hoe jonger je bent hoe beter je dit overigens aankunt. ‘Slapen als een baby’ is niet zomaar een uitdrukking; hoe jonger je bent hoe meer slaaphormoon je aanmaakt. Vandaar dat je in je studententijd echt wel een nachtje (of meer) door kon trekken zonder me­teen tot de ‘walking dead’ te behoren. Die goeie ouwe tijd…

Om die reden kruipen wij tegenwoor­dig liever met een goed boek in plaats van een film in bed. Je kunt beter geen computer, smartphone of tablet bedienen voor je naar bed gaat. Dit heeft alles met je melatonineaanmaak te maken.

‘Nergens last van hoor! Ik val prima in slaap na een filmpje’ zeggen veel men­sen, en doen het melatonineverhaal af als een overdreven advies van alle gezond­heidsmaniakken. Maar zonder problemen in slaap vallen is niet hetzelfde als diep slapen en ontgiften!

Zonder problemen in slaap vallen is niet hetzelfde als diep slapen en ontgiften!
Kate stone matheson uy5t cjuik4 unsplash

Oké, dus waarom zijn wij er nou precies zo op tégen om die Ipad met die leuke serie mee naar bed te nemen? Behalve dat je in bed ook hele leuke andere dingen kunt doen (lezen bedoelen we!) duiken we even in het bekende feit dat het blauwe licht van deze apparaatjes de aanmaak van je slaaphormoon melatonine onderdrukt.
 

Weleens van dit slaaphormoon ge­hoord? Melatonine wordt gemaakt in onze pijnappelklier, een klein gebiedje in onze hersenen dat reageert op licht en donker via lichtgevoelige cellen in het netvlies van onze ogen. Als het ‘s avonds donker wordt gaat onze pijnappelklier (vanaf een uur of acht) steeds meer melatonine aanmaken. Dit gaat door tot middernacht, dan vermin­dert de aanmaak, want als het goed is zijn we dan diep in slaap.
 

Wat doet de melatonine vanaf een uur of acht? Het slaaphormoon vertraagt je ademhaling (je merkt dit door gapen) en laat je lichaamstemperatuur dalen waardoor je op een heel natuurlijke manier slaperig wordt. Bij kinderen is de productie het hoogst, vandaar dat je naast hun bedje een kanon kunt afschieten of in ieder geval een discussie kunt houden zonder dat ze er ook maar iets van mer­ken. Je hoeft niet eens te fluisteren.

Wat kun je doen? Uit dat beeldscherm

Vervang een uur voor het slapengaan beeldscherm en mensen door een leuk, niet griezelig boek (van griezelen blijven je bijnieren actief doordat je brein fictie niet van realiteit kan onderscheiden en denkt dat je in gevaar bent). Geef je brein de tijd voor een cooling down. Ga na een week eens na of je inderdaad lekkerder en dieper slaapt. En als je het dan niet voor je slaap doet, bedenk dan dat melatonine ook een krachtige antioxidant is. Tijdens de nacht draagt de melatonine in je lijf bij aan jouw herstel. Het versterkt je immuun­systeem, vermindert ontstekin­gen en werkt anti-verouderend. Met recht een schoonheidsslaap­je dus. Laat slaap het werk voor je doen.
 

Dag telefoon, hallo goed boek!

 

Meer lezen over slaap? Check het boek De Gelukspiramide. Voor een energiek leven zonder gezanik en gezeur met een compleet body- en mindplan in 6 stappen. 

Artikelen

Lees ook